Chcesz odkryć więcej przepisów? Odwiedź kanał Kuchnia Lidla na You Tube!
Sól ma szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach naszego życia, a w kuchni jest jedną z najczęściej stosowanych przypraw. Dawniej nazywano ją białym złotem, gdyż była droga i trudno dostępna. Obecnie jest powszechnie dostępna i to w wielu rodzajach, poczynając od najbardziej powszechnej soli kuchennej, a kończąc na bardziej egzotycznych, takich jak sól himalajska czy sól z Morza Martwego.
Sól a zdrowie
Sód, którego głównym źródłem w diecie jest sól kuchenna, pełni w organizmie człowieka wiele bardzo istotnych funkcji – między innymi reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, wspomaga przenoszenie impulsów nerwowych, a także zapewnia prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Dostarczenie organizmowi odpowiedniej dawki sodu dziennie jest więc niezbędne dla zdrowia. Problem polega na tym, że w dzisiejszych czasach mało kto cierpi na niedobór sodu w diecie, natomiast notuje się nadmierne jego spożycie. Wiąże się to z wieloma poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Zaliczamy do nich nadciśnienie tętnicze, zwiększone ryzyko wystąpienia zawału serca oraz udaru mózgu. Wiele badań naukowych potwierdza, że sól spożywana w nadmiarze może mieć również wpływ na rozwój otyłości – wzrost spożycia soli o 1 g dziennie może zwiększyć ryzyko rozwoju otyłości o 26%. Nadmiar soli w diecie może przyczynić się również do rozwoju nowotworu żołądka.
Dzienna dawka soli
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dzienna ilość soli dla zdrowej osoby dorosłej nie powinna być większa niż 5 g, co odpowiada 1 płaskiej łyżeczce do herbaty. Co istotne, wspomniane 5 g soli tyczy się zarówno soli, którą sami stosujemy w kuchni do przyrządzania potraw i ich dosalania przy stole, jak również soli zawartej w przetworzonych produktach spożywczych, takich jak pieczywo, wędliny, ryby wędzone, sery podpuszczkowe, warzywa konserwowe czy gotowe posiłki spożywane poza domem. Producenci żywności dodają znaczne ilości soli do swoich produktów, dlatego należy dokładnie czytać etykiety i wybierać te produkty, które mają ewidentnie niższą zawartość soli.
Dieta niskosodowa
Nadmierna konsumpcja soli w Polsce jest powszechna. Szacuje się, że spożywamy 2-3 razy więcej soli, niż jest zalecane. Dlatego też coraz częściej mówi się o konieczności stosowania diety niskosodowej. Dieta taka znajduje zastosowanie w przypadku osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym lub innymi schorzeniami układu krążenia, a także w chorobach nerek.
Dieta niskosodowa, jak sama nazwa wskazuje, polega na znacznym ograniczeniu, a nawet całkowitym wyeliminowaniu z codziennego jadłospisu soli i produktów zawierających sól. Wskazane jest, żeby opierała się na produktach jak najmniej przetworzonych. W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się: świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, chude mięso, ryby (zwłaszcza morskie), nasiona roślin strączkowych, chudy nabiał oraz umiarkowane ilości tłuszczu roślinnego.
Ograniczaniu spożycia soli sprzyja samodzielne gotowanie. Mamy wówczas bezpośredni wpływ na ilość soli dodawanej do posiłków. Możemy też zastępować sól różnymi ziołami – zarówno świeżymi, jak i suszonymi, np. tymiankiem, oregano, estragonem, lubczykiem, rozmarynem, majerankiem, cząbrem, natką pietruszki. Dodatek aromatycznych ziół nie tylko wzbogaci smak potraw i zrekompensuje brak soli, ale również przyniesie inne korzyści dla organizmu, np. wspomoże pracę wątroby.
Kilka praktycznych wskazówek, jak zmniejszyć ilość soli w diecie:
- Ogranicz dosalanie potraw podczas ich przygotowywania
- Nie dosalaj potraw na talerzu, nie stawiaj solniczki na stole
- Jeżeli już musisz coś dosolić, to wybieraj sól bezsodową lub niskosodową (potasową, magnezową)
- Gotowe mieszanki przyprawowe zastępuj świeżymi lub suszonymi ziołami
- Zrezygnuj z kostek rosołowych
- Unikaj gotowych sosów i marynat
- Ogranicz spożycie produktów wysoko przetworzonych (konserwy, wędzonki, wędliny, żółte sery)
- Czytaj etykiety produktów spożywczych i wybieraj produkty zawierające mniejsze ilości soli
- Warzywa konserwowe po odcedzeniu przepłucz pod bieżącą wodą
- Zrezygnuj ze słonych przekąsek
- Zwracaj uwagę na zawartość sodu w kupowanej wodzie mineralnej
Ograniczenie spożycia soli znacząco wpływa na poprawę naszego stanu zdrowia.
A do diety niskosodowej można się szybko przyzwyczaić.
Piśmiennictwo
- Głuszek J., Posadzy-Małaczyńska A., Żywienie w nadciśnieniu, w: Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom 2, Grzymisławski M., Gawęcki J. (red.), Warszawa 2012, s. 219-225.
- Jarosz M., Respondek W., Nadciśnienie tętnicze, w: Praktyczny podręcznik dietetyki, Jarosz M. (red.), Warszawa 2016, 2017, s. 332-340.
- Bednarski A., Czakon A., Stolarz-Skrzypek K., Czarnecka D., Wiedza żywieniowa i praktyczne stosowanie się pacjentów z nadciśnieniem tętniczym do zaleceń ograniczenia spożycia soli kuchennej, „Nadciśnienie Tętnicze” 2013, tom 17, nr 6, s. 422-429.
- Gibała M., Jankowski G.J., Znaczenie diety w prewencji oraz wyrównaniu nadciśnienia tętniczego, „Choroby Serca i Naczyń” 2016, tom 13, nr 4, s. 265-270.
- Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I., Iwanow K., Tabele składu i wartości odżywczej żywności, wyd. II zmienione, Warszawa 2017.
- Wojtasik A., Zawartość soli w produktach spożywczych, https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/zawartosc-soli-w-produktach-spozywczych-
- Rychlik E., Sól – co trzeba o niej wiedzieć, https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/sol---co-trzeba-o-niej-wiedziec1
- Mękus M., Nadciśnienie: mniej soli!, https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-krazenia/nadcisnienie--mniej-soli-1
Trwa ładowanie komentarzy