Chcesz odkryć więcej przepisów? Odwiedź kanał Kuchnia Lidla na You Tube!
Pokarm matki zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze, których dziecko potrzebuje do prawidłowego rozwoju. Dlatego pierwsze 6 miesięcy życia zdrowego niemowlęcia to okres, w którym zalecane jest wyłącznie karmienie piersią. Kiedy i jak zacząć więc wprowadzać do diety dziecka nowe pokarmy?
Od kiedy zacząć rozszerzanie diety niemowlaka?
Nie wyznaczono konkretnego momentu, w którym należy całkowicie zakończyć karmienie piersią. Rekomenduje się, aby po 12 miesiącu życia kontynuować karmienie piersią tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko. Wprowadzanie pokarmów do diety niemowlaka, innych niż mleko matki, może natomiast nastąpić najwcześniej po ukończeniu 17 tygodnia życia (ale nie później niż w 26 tygodniu). Większość niemowląt potrafi już wtedy siedzieć z podparciem oraz kontroluje ruchy głowy i szyi, co pozwala na jedzenie z łyżeczki – to zatem dobry moment na wprowadzenie stałych pokarmów.
Ponadto wraz z rozwojem dziecka rośnie jego zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze, m.in.: białko, żelazo, cynk, witaminy A, D i E oraz mikroelementy. Mleko matki nie pokrywa już zapotrzebowania w całości i stopniowo należy je zastępować posiłkami bezmlecznymi, dążąc do tego, aby pod koniec 1 roku życia maluszek otrzymywał maksymalnie 2-3 posiłki mleczne.
Rozszerzanie diety niemowlaka krok po kroku
Nowe pokarmy wprowadza się do diety niemowlaka najczęściej w 5-6 miesiącu życia. Po pierwsze należy zacząć od pojedynczego produktu zamiast wprowadzania kilku nowych równocześnie, bo w przypadku wystąpienia jakiejkolwiek reakcji alergicznej dużo trudniej stwierdzić, który produkt ją wywołał. Zaleca się też podawanie dziecku nowych produktów stopniowo, zaczynając od małych porcji (3-4 łyżeczki jednorazowo).
Ważne, aby przy tym na bieżąco obserwować reakcję dziecka. Pierwsze pokarmy dla niemowlaka powinny być dokładnie rozdrabniane, aby miały gładką konsystencję. Dopiero pomiędzy 7 a 12 miesiącem życia niemowlęcia, gdy osiągnie ono większą dojrzałość nerwowo-mięśniową, można zacząć wprowadzać posiłki o konsystencji grudkowatej, drobno posiekane oraz miękkie produkty podawane do rączki.
To również dobry czas na to, aby łączyć nowe smaki z tymi wcześniej poznanymi. Od 13 miesiąca życia dziecka zaleca się potrawy zawierające większe cząstki, wymagające gryzienia i żucia. Wtedy też należy zacząć zachęcać dziecko do samodzielnego jedzenia.
Od czego zacząć rozszerzanie diety niemowlaka?
W 5-6 miesiącu życia jako pierwsze należy wprowadzać typowe produkty uzupełniające: kaszki zbożowe (bezglutenowe i glutenowe), warzywa (np. marchew) i owoce (np. jabłka, gruszki, banany). Ponieważ rozwijanie akceptacji smaku warzyw jest trudniejsze w porównaniu z akceptacją smaku owoców, należy zacząć od warzyw. Natomiast owoce zaleca się podawać dziecku dopiero po około 2 tygodniach, kontynuując podawanie warzyw. Pierwsze próby wprowadzania warzyw do diety niemowlęcia nie zawsze są udane, ponieważ tolerancja ich smaku rozwija się stopniowo. Nie należy się tym zniechęcać, przeciwnie – trzeba wielokrotnie podawać dziecku różne warzywa, stopniowo zwiększając objętość posiłków, bo te wczesne doświadczenia wpływają na kształtowanie późniejszych preferencji żywieniowych.
W 5-6 miesiącu życia niemowlęcia można też stopniowo rozszerzać dietę o gotowane i miksowane mięso (drób bez skóry, królik, cielęcina, jagnięcina, wołowina), całe jaja oraz ziemniaki. Od 7 miesiąca życia należy wprowadzać kolejne produkty: jogurt naturalny, kefir, ser, kasze, pieczywo, ryby morskie (np. śledź, łosoś, szprot). Z mlekiem krowim, kozim czy owczym należy się wstrzymać przynajmniej do ukończenia przez dziecko 1 roku życia. Do posiłków można dodawać niewielkie ilości świeżego masła lub olejów roślinnych, ale nie należy podawać dziecku potraw smażonych.
Jakiego jedzenia unikać
Rozszerzając dietę niemowlęcia, należy unikać dosalania posiłków, stosowania gotowych mieszanek przypraw zawierających glutaminian sodu oraz kostek rosołowych. Nadmiar soli w tym wczesnym okresie życia dziecka może zwiększać ryzyko występowania nadciśnienia tętniczego w późniejszym wieku. Do przygotowywania posiłków najlepiej używać naturalnych ziół (świeżych lub suszonych) i przypraw o łagodnym smaku i zapachu.
Przeciwwskazane jest również dosładzanie posiłków i napojów cukrem, miodem, syropami, słodzikami ze względu na większe ryzyko próchnicy i kształtowanie się nieprawidłowych preferencji żywieniowych. Miód może zawierać przetrwalniki Clostridium botulinum, odpowiedzialne za botulizm dziecięcy – i to kolejny powód, aby nie wprowadzać go do diety przed 12 miesiącem życia.
Najnowsze rekomendacje obejmują też unikanie podawania soków (zarówno przecierowych i tzw. 100%) dzieciom do 1 roku życia. Zdaniem ekspertów ich spożycie w tym wieku nie niesie ze sobą żadnych korzyści zdrowotnych. Natomiast ich nadmiar może się przyczyniać do zbyt szybkiego przyrostu masy ciała i ograniczać spożycie innych wartościowych produktów. Opóźnienie wprowadzania soków do diety dziecka może zapobiec nadwadze i otyłości w przyszłości. Ze względu na możliwość kumulowania większej ilości substancji toksycznych nie należy podawać niemowlętom ryb drapieżnych – np. tuńczyka.
Rozszerzanie diety niemowlaka karmionego piersią oraz niemowlaka karmionego sztucznie mlekiem modyfikowanym oparte jest na tych samych zasadach. Warto także pamiętać, że to rodzic decyduje, co i kiedy podaje niemowlęciu. Ale to dziecku należy pozostawić wybór, czy i jak dużo zje. Ta zasada pozwala prawidłowo kształtować mechanizmy regulujące głód i sytość.
Piśmiennictwo:
- Szajewska H., Socha P., Horvath A. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. „Standardy Medyczne. Pediatria” 2014, 11, s. 321-338.
- Szajewska H., Horvath A. [red.]., Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, „Medycyna Praktyczna”, Kraków 2014.
- Szajewska H., Shamir R., Mearin L. et al., Gluten introduction and the risk of coeliac disease: a position paper by the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition, „JPGN” 2016, 62(3), s. 507-513.
- Heyman M.B., Abrams S.A., Section on Gastroenterology, Hepatology and Nutrition, Committee on Nutrition: Fruit Juice in Infants, Children, and Adolescents: Current Recommendations, „Pediatrics” 2017, 139 (6), doi: 10.1542/peds.2017-0967.
- Szajewska H., Horvath A., Rybak A., Socha P., Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, „Standardy Medyczne. Pediatria” 2016, 13, s. 9-24.
Trwa ładowanie komentarzy