Oliwa z oliwek - przepisy i pomysły:

Skąd pochodzi najlepsza oliwa z oliwek?

O jakości oliwy nie świadczy kraj pochodzenia, ale miejsce, w którym oliwki zostały zebrane, olej wytłoczony, a następnie zabutelkowany. Idealnie zatem, jeśli oliwę butelkowano w miejscu, w którym zebrano oliwki. Zdarza się bowiem, że każdy z tych procesów przeprowadzany jest w innym kraju, a na etykiecie widnieje napis o treści: „Wyprodukowano w UE”. Lepiej wybierać więc oliwę, której butelka posiada oznaczenie PGI, czyli chronione oznaczenie geograficzne, które mówi, że przynajmniej jedna faza produkcji odbywa się w kraju, z którego pochodzi nazwa oliwy. Jeszcze lepiej, jeśli na butelce znajdziemy certyfikat PDO (chroniona nazwa pochodzenia). Daje nam to gwarancję, że cały proces produkcji oliwy, którą wybraliśmy, odbył się tylko w jednym miejscu.

Jak rozpoznać dobrą oliwę z oliwek?

Dobrą oliwę można rozpoznać po kilku informacjach, które powinny znajdować się na butelce. Oprócz wspomnianych oznaczeń PGI czy PDO, wskazujących na miejsce produkcji, istotny jest również sposób oraz czas tłoczenia oliwy. Najlepsze oliwy to tzw. extra virgin, co oznacza, że powstają z tłoczenia na zimno i posiadają niski poziom kwasowości, tj. poniżej 0,8%. Im niższa kwasowość, tym lepsza oliwa. Ważny jest także czas, jaki upłynął od momentu zbioru oliwek do ich wytłoczenia. Im krótszy, tym mniej strat wartościowych. Niestety, rzadko znajdziemy taką informację na opakowaniu, bo nie każdy producent posiada odpowiednie certyfikaty, aby się nią pochwalić. O jakości produktu świadczy także gatunek oliwek, z których powstał. Najlepiej, jeśli oliwki pochodzą z jednego regionu i nie stanowią mieszanki kilku odmian. Unikajmy produktów z napisem: „Olio extravergine d’oliva comunitario” –  świadczy to o zróżnicowanym składzie oliwy. Wybierając oliwę, sprawdzajmy także, czy na butelce znajduje się nazwa i adres dystrybutora lub importera. Im więcej szczegółów, tym wyższej jakości oliwa.

Czy oliwa z oliwek jest zdrowa?

Oliwa to cenny składnik codziennej diety, ale tylko pod warunkiem, że jest produktem dobrej jakości. Wszystkie jej pochodne, tj. oliwy, które nie mają oznaczenia extra virgin oraz wytłoczyny z oliwek, zwane również sanca lub pomace, nie wpływają pozytywnie na organizm człowieka. W prawdziwej oliwie z oliwek znajdują się bowiem tłuszcze będące alternatywą dla tłuszczów zwierzęcych. Dzięki nim oliwa  posiada właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe, chroni przed udarem mózgu i chorobami serca, obniża poziom cholesterolu, podwyższa poziom dobrego cholesterolu HDL, a także zapobiega chorobie Alzheimera, stanowiąc wartościowy produkt, który warto regularnie spożywać.

Co zawiera oliwa z oliwek?

Oliwa to przede wszystkim cenne źródło tłuszczów, które występują w jej składzie aż w 95%. Najwięcej z nich, bo ok. 70% stanowi jednonienasycony kwas tłuszczowy omega-9, zwany też oleinowym. Pozostałe to kwasy wielonienasycone, czyli omega-6 (linolowy 9%) i omega-3 (linolenowy 1%), które tworzą 10% struktury oliwy z oliwek. Tylko 14% przypada na kwasy nasycone. Reszta związków chemicznych to m.in. polifenole, luteina oraz witaminy i minerały.

Jakie witaminy ma oliwa z oliwek?

Oliwa z oliwek jest źródłem witamin E i K. Witamina E jest antyoksydantem i chroni organizm przed działaniem wolnych rodników. Witamina K z kolei sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu układu krwionośnego.

Która oliwa z oliwek jest najzdrowsza?

Najzdrowsza oliwa z oliwek to taka, która jest uzyskiwana z pierwszego tłoczenia na zimno. W sklepach występuje pod nazwą extra virgin i posiada najwięcej przeciwutleniaczy spośród wszystkich odmian oliwy z oliwek.

Czy oliwa z oliwek tuczy?

Oliwa z oliwek nie tuczy, a wręcz przeciwnie, wpływa pozytywnie na figurę. Potrafi zmniejszyć apetyt, pozostawiając uczucie sytości na dłuższy czas. Polecana jest zatem w szczególności osobom będącym na diecie. W porównaniu z tłuszczami nasyconymi, które zazwyczaj przyczyniają się do wzrostu masy ciała, stanowi więc zaskakujący i jednocześnie smakowity wyjątek.

Do czego stosować oliwę z oliwek?

Oliwę można stosować w kuchni na wiele sposobów. Znakomicie sprawdzi się jako marynata do mięs, np. kurczaka z farszem orzechowym i śliwkami czy grillowanych szaszłyków z karkówki. Podkreśli też smak różnego rodzaju przekąsek, w szczególności sałatek, sosów i dipów. Oliwa to atrybut kuchni śródziemnomorskiej, nie może jej więc zabraknąć do przyrządzania typowych dań tego regionu, tj. pizzy, makaronów czy ryby. Oliwa z oliwek znajduje jednak szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni. Wykorzystywana jest także w medycynie naturalnej czy kosmetyce.

Jak przechowywać oliwę z oliwek?

Oliwę z oliwek należy przechowywać w zaciemnionym i chłodnym miejscu. Wystarczy szafka kuchenna, byleby tylko była oddalona od źródła ciepła, np. piekarnika. Charakterystyczną cechą oliwy z oliwek jest jej gęstnienie w niższej temperaturze, co nie powinno nas martwić, jeśli taka sytuacja będzie miała miejsce, ponieważ jest to zjawisko w pełni odwracalne. Nie zaleca się jednak jej przechowywania w lodówce, bo temperatura poniżej 8 stopni Celsjusza powoduje znaczną utratę przez oliwę wartości odżywczych.

W jakiej butelce przechowywać oliwę z oliwek?

Oliwę z oliwek najlepiej przechowywać w butelce z ciemnego szkła. W ten sposób uchronimy ją przed utratą jej najcenniejszych składników, tj. jednonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witaminy E, które pod wpływem światła bardzo szybko się utleniają. Z tego samego powodu istotna jest również pojemność butelki. Im mniejsza, tym lepsza, bo szybciej zużyjemy oliwę i nie dopuścimy do jej utlenienia, które ma miejsce każdorazowo podczas otwierania i zamykania butelki. Najlepiej więc kupować oliwę w butelkach o pojemności 250 ml albo większą ilość rozlać do kilku mniejszych.

Czy oliwa z oliwek może się zepsuć?

Oliwa z oliwek mimo iż ma długi termin przydatności liczony od otwarcia butelki, to jednak może się po jakimś czasie zepsuć. Nic dziwnego, to w końcu produkt spożywczy. O jej przeterminowaniu świadczą pomarańczowe refleksy pojawiające się na powierzchni. Oznaczają one, że oliwa zjełczała i utraciła swe wartości odżywcze oraz smakowe. Aby zapobiec takiej sytuacji, oliwę z oliwek trzeba spożyć w ciągu 18 miesięcy od otwarcia, a fabrycznie zamkniętą w okresie 3 lat od momentu jej produkcji.

Dlaczego oliwa z oliwek jest gorzka?

Gorzki posmak oliwy z oliwek wynika z obecności w jej składzie oleuropeiny oraz oleokantalu, czyli związków fenolowych nadających jej tak specyficzny aromat i będących jednymi z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów. Pomagają one zwalczyć nowotwory, cukrzycę i stany zapalne organizmu. Oliwa z oliwek z zasady nie może być zatem delikatna. Im więcej goryczy wyczuwamy, tym lepszy produkt wybraliśmy.

Czy oliwa z oliwek nadaje się do smażenia?

Oliwa z oliwek nadaje się do smażenia, choć nie takie jest jej główne przeznaczenie. Oliwa rafinowana to najlepszy tłuszcz do smażenia. W zależności od rodzaju oliwy z oliwek, z którym mamy akurat do czynienia, możemy zdecydować, czy lepiej użyć jej do smażenia, czy może bezpośrednio jako dodatek do potrawy. Jeśli dysponujemy oliwą extra virgin, to smażenie będzie dużym marnotrawstwem, bo podczas obróbki termicznej pozbawimy oliwę jej najcenniejszych wartości odżywczych i smakowych. Lepiej więc użyć w tym celu tańszych i gorszych jakościowo odmian oliwy, np. oliwy rafinowanej lub oliwy z wytłoków, które posiadają wyższą temperaturę dymienia.

Jak zrobić smakową oliwę z oliwek?

Oliwa z oliwek to znakomita baza do przygotowania smakowej wersji tego produktu. Aby samodzielnie zrobić smakową oliwę, trzeba jednak użyć produktu wysokiej jakości, najlepiej extra virgin. Na początku wyparzamy butelki lub słoiki, w których zamierzamy przechowywać nasz specjał, a wszystkie składniki myjemy i suszymy. Ważne, aby dokładnie osuszyć wszystkie komponenty, bo oliwa w kontakcie z wodą bardzo szybko pleśnieje. W zależności od smaku, który chcemy uzyskać, na dno pojemnika wkładamy czosnek, pomidory, bazylię czy paprykę i zalewamy oliwą aż do całkowitego zakrycia składników. Jeśli stawiają one opór, przytrzymujemy je widelcem, nożem czy wykałaczką. Ważne, aby wszystkie dodatki znalazły się całkowicie pod powierzchnią oliwy. Tak przygotowaną miksturę szczelnie zamykamy i odstawiamy w chłodne i ciemne miejsce na 2-3 dni do przegryzienia się smaków. Można też użyć suszonych składników, dzięki czemu smakowa oliwa będzie dłużej zdatna do spożycia.

Do czego dodawać oliwę z oliwek z chili?

Oliwa z oliwek z dodatkiem chili to pikantny dodatek do potraw, których smak jeszcze bardziej chcielibyśmy podkreślić. Możemy dodawać ją więc do gęstych zup o konsystencji kremów, ale równie dobrze sprawdzi się jako przyprawa do warzyw na patelni i carpaccio. Nadaje się także do wzmocnienia smaku przekąsek, np. bruschetty, a także sałat o wyrazistym smaku, takich jak rukola.

Oliwa z oliwek to nieodłączny element kuchni śródziemnomorskiej, w której gustuje wielu polskich smakoszy. Fakt ten z pewnością sprawia, że złoty płyn zyskuje coraz większe grono zwolenników również nad Wisłą. Zapewne też przyczyni się do naszej dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Jak bowiem wiadomo, ludność zamieszkująca rejony Morza Śródziemnego żyje lepiej i dłużej, co zawdzięcza między innymi oliwie z oliwek. Miejmy nadzieję, że i na nas wpłynie ona równie pozytywnie.