Sos tzatziki

Sos tzatziki, czyli skarb kuchni greckiej (choć nie tylko!)

W Polsce sos tzatziki kojarzy się głównie z kuchnią grecką, lecz to tylko jedno ze słusznych skojarzeń. W rzeczywistości sos ten występuje we wszystkich krajach bałkańskich, co zawdzięcza Osmanom. Uznaje się, że po raz pierwszy przyrządzono go w 1876 roku, ponieważ właśnie wtedy w języku tureckim pojawiło się słowo „cacik”, które oznacza sałatkę jogurtowo-ziołową. Zresztą Turcy nadal jadają sos cacyki z dodatkiem mięty i odrobiny octu winnego, a także z dodatkiem papryki pul biber i sumakiem. Za to przepis na tzatziki na Krecie najczęściej nie zawiera ogórka, lecz portulakę pospolitą. Z kolei Bułgarzy i Albańczycy przygotowują sos tzatziki w postaci chłodnika o nazwie tarator. Persowie nazywali go mast-o khiar oraz serwowali go z dodatkiem orzechów włoskich, rodzynek, a czasami nawet płatków róż. Za to w Polsce przepis na tzatziki pojawił się wraz z restauracjami serwującymi gyros i jak widać, doskonale się przyjął.

Nasz przepis na sos tzatziki zawiera wszystkie kluczowe składniki wchodzące w skład tradycyjnej odsłony tego smakowitego dipu. To oczywiście jogurt, który tworzy kremową, gładką bazę, ogórek zapewniający świeżość oraz przyjemną strukturę, a także czosnek odpowiedzialny za wyrazisty charakter kompozycji. Z kolei oliwa z oliwek oraz sok z cytryny zapewniają orzeźwiające, lekkie nuty. Kwestia tego, jak się robi tzatziki, nie jest skomplikowana, ale wymaga wykorzystania możliwie najświeższych składników, ponieważ to właśnie one decydują o jakości sosu. Na lidlowych półkach warto szukać ich podczas tygodnia greckiego! Tymczasem sprawdź, jak zrobić sos tzatziki, który powala na kolana.

Jak się robi tzatziki? O czym pamiętać?

Przepis na tzatziki jest zaskakująco łatwy. Najważniejsze jest tu zgromadzenie wszystkich składników. Tak naprawdę jedyne czynności, które wymagają od Ciebie pewnej pracy to starcie ogórków, posiekanie mięty oraz przeciśnięcie czosnku przez praskę (czy też posiekanie go za pomocą ostrego noża, ewentualnie starcie na tarce). Po wykonaniu tych kroków pozostaje wymieszać wszystkie składniki, a następnie chwilę zaczekać, aż sos tzatziki nabierze wyrazistości w lodówce. Przy czym, choć przyrządzenie omawianego dipu to dość banalne czynności, mamy kilka drobnych wskazówek.

• Dokładnie odciśnij ogórki z nadmiaru wody. Pominięcie tego kroku może zepsuć konsystencję sosu tzatziki – nabierze on zbyt dużo wody i utraci gładkość. Zresztą już etapie zakupu postaraj się unikać najbardziej wodnistych odmian ogórków. Dodatkowo wcześniej ogórki warto sparzyć wrzątkiem, a następnie ostudzić przed dodaniem do sosu. Pomoże to usunąć nadmiar wody i zapobiegnie rozcieńczeniu tzatzików.
• Kolejna kwestia to precyzyjne rozdrobnienie czosnku tak, aby jego smak równomiernie rozłożył się w sosie.
• Wybierz extra virgin oliwę z oliwek, która ma bogaty, wyrazisty charakter.
• Przechowuj sos w szczelnie zamkniętym pojemniku w lodówce i zużyj w ciągu 2-3 dni od przygotowania.

Sos tzatziki – do czego go podawać?

Wiesz już, co to sos tzatziki. Czas wyjaśnić, kiedy warto po niego sięgnąć. Zatem, do czego sos tzatziki pasuje najlepiej?

• Tzatziki świetnie smakuje w towarzystwie ciepłej pity. Możesz podać go jako dip do kawałków świeżych placków lub wykorzystać jako dodatek do pity zapiekanej z mięsem i warzywami.
• Tzatziki mogą posłużyć jako dressing do sałatek. Zapewnią one kompozycji świeżość i kremową konsystencję, a przy tym doskonale pasują do prostych połączeń składników.
• Grecki sos tzatziki świetnie nadaje się do różnych potraw z grilla, takich jak souvlaki (kawałki mięsa na patyku), kofty (klopsiki), kebaby czy warzywa. Fantastycznie równoważy wyrazisty smak grillowanych dań.
• Tzatziki to klasyczny dodatek do falafeli. Możesz go podać jako dip do pieczonych lub smażonych kulek, czy dodać do pity z falafelem oraz warzywami.
• Przepis na sos tzatziki warto wykorzystać, kiedy przygotowujesz pieczone ziemniaki, czy to z grilla, czy z piekarnika.
• Tzatziki sprawdzą się jako dodatek do ryb i owoców morza, zwłaszcza grillowanych oraz pieczonych.
• W lekkiej odsłonie serwuj tzatziki ze świeżymi warzywami pokrojonymi w słupki.

Jak widać, nie brakuje pomysłów na to, do czego pasują tzatziki. W Grecji stanowią one dodatek do większości lokalnych potraw!

Grecki sos tzatziki o idealnie zbalansowanym smaku

Ważny składnik przepisu na sos tzatziki to jogurt grecki, znacznie gęstszy zwykłego naturalnego jogurtu. To zasługa dodatkowego procesu odsączania, któremu jest on poddawany. Czynność ta usuwa większość nadmiarowego płynu z produktu, dzięki czemu zyskuje on konsystencję zbliżoną raczej do kremu lub sera twarogowego. Ponadto jogurt grecki ma dość kwaśny, intensywny smak. A może zastanawiasz się, jak zrobić tzatziki bez jogurtu greckiego? W razie jego braku sięgnij po prostu po jogurt naturalny. Sos z jego dodatkiem nie będzie tak gęsty i kremowy, ale nadal bardzo smaczny. Za to weganie mogą zdecydować się na dowolną roślinną alternatywę dla jogurtu roślinnego. Za sprawą wyrazistych dodatków zyska on pożądany smak charakterystyczny dla oryginalnej odsłony sosu. Co ciekawe, dobrym zamiennikiem jogurtu greckiego okazuje się zsiadłe mleko. Ma ono podobną strukturę i konsystencję, co czyni je opcją godną rozważenia.

Z kolei sok z cytryny możesz w razie potrzeby zastąpić sokiem z limonki, który jest tak samo kwaśny. Dodaj go w takiej samej ilości, jak wersję cytrynową, aby uzyskać odpowiedni smak tzatzików. Zależy Ci na uzyskaniu kwaśnego smaku bez dodawania soku? Sięgnij po kwasek cytrynowy. Naśladuje on kwaśność owoców, dlatego może trafić do sosu w niewielkiej ilości. Inna opcja to ocet winny, który radzimy wykorzystać w ilości zbliżonej do soku z cytryny. Zacznij od niewielkiej ilości i stopniowo dodawaj go więcej, aby dostosować smak do swoich preferencji.

Liczba kcal sosu tzatziki z naszego przepisu to 642,3 kcal na całe danie, a że przewidujemy je dla dwóch osób, jedna porcja zawiera 321,1 kcal. Przy czym wartość ta może ulec zmianie w zależności od proporcji składników oraz wielkości porcji. Wymiana poszczególnych składników czy zwiększenie lub zmniejszenie niektórych proporcji zmieni liczbę kcal w tzatzikach.

Co to sos tzatziki? Ciekawostki kuchni greckiej

Wcześniej wyjaśniliśmy, co to tzatziki. Na koniec jednak zostawiliśmy kilka ciekawych faktów na ich temat. Przede wszystkim musisz wiedzieć, że to bez dwóch zdań najbardziej znany grecki sos na świecie! W samej Grecji stanowi obowiązkowy element wchodzący w skład przystawek. Co więcej, greckie tzatziki stanowią niezbędny punkt w walce z upałami. Ich orzeźwiający smak pozwala przetrwać nawet najgorętsze dni. Nic dziwnego, w końcu ogórki będące niezbędnym składnikiem dipu tzatziki składają się w aż 90% z wody! Do czego sos tzatziki podaje się w Grecji? Właściwie do wszystkiego! Wspaniale pasuje do większości pochodzących z tego kraju potraw.

W tradycyjnych greckich przepisach na tzatziki zwykle pojawia się koper. Ma on delikatny, lekko słodkawy smak z cytrusową nutą i nadaje kompozycji piękny aromat. Pasuje zarówno do potraw mięsnych, jak i wegetariańskich. Za to wśród składników na sos tzatziki z naszego przepisu znalazła się mięta. Zapewnia ona bardzo orzeźwiający smak sosu! Szczególnie polecamy wykorzystać ją w letniej wersji dipu, kiedy mocno odświeżające dania sprawdzają się najlepiej. Za to w inne pory roku bądź po prostu wtedy, gdy nie przepadasz za miętą w potrawach, zastąp ją wspomnianym koperkiem. Możesz też wykorzystać obydwa zioła, tworząc w ten sposób unikalny przepis na greckie tzatziki. Testuj różne kombinacje, aby odkryć tę, którą polubisz najbardziej!

Planujesz przyrządzić sos tzatziki do grilla, warzywnych przystawek czy może pity? Nie mamy wątpliwości, że zakochasz się w jego smaku i jeszcze wiele razy zagości na Twoim stole. To zaskakująco uniwersalny dodatek, który przygotujesz w zaledwie 15 minut! Poradzisz sobie z nim nawet, jeśli to Twoje pierwsze podejście do tej receptury. Co więcej, koniecznie zapoznaj się także z greckimi przepisami z Kuchni Lidla, a także rzuć okiem na receptury innych smakowitych sosów, w tym sosu czosnkowego, kurkowego czy bolognese. Każdy z nich urzeka smakiem i aromatem!